Tweedehands shoppen is in Nederland uitgegroeid tot een fenomeen dat verder gaat dan de noodzaak om te besparen. Het raakt aan iets diepers in ons: het verlangen naar verrassing en voldoening. De zoektocht naar het perfecte item, het gevoel dat je veel hebt kunnen besparen en de kick van een onverwachte vondst geeft ons een goed, voldaan gevoel. Toch kiezen we soms voor nieuw, ondanks de voordelen van tweedehands. Hoe komt dat? En hoe kan tweedehands kopen bijdragen aan een duurzamer én gelukkiger leven?
Het nieuwe normaal, maar oude gewoontes
Uit onderzoek* in opdracht van Marktplaats blijkt dat 50 procent van de Nederlanders het afgelopen jaar een tweedehands aankoop heeft gedaan. En dat doet wat met ons: 79 procent voelt zich positief bij het kopen van gebruikte spullen, 82 procent bij het verkopen ervan. Toch zijn er nog drempels. Belangrijke drijfveren om nieuw te kopen zijn gewoonte (26%) en gemak (15%).
“We zijn geprogrammeerd om niet te veel moeite te doen, zelfs hard nadenken vermijden we het liefst”, legt gedragspsycholoog Chantal van der Leest uit. “Moeite doen ervaren we als vermoeiend, stressvol of frustrerend. We vinden het onplezierig.” Om dit ongemak te vermijden kiezen we misschien zelfs voor nieuw als tweedehands eigenlijk een betere keuze is. Of gooien we iets weg, terwijl de kans groot is dat iemand anders een item zou willen overkopen. “Wanneer mensen de keuze hebben tussen twee opties die bijna hetzelfde zijn, dan hebben ze de neiging om te kiezen voor de optie die het minste werk of inspanning kost. Zelfs als die optie eigenlijk minder goed is. Zo zuinig zijn we op onze energie.”
Technologie brengt gemak ook dichtbij voor tweedehands
Maar tijden veranderen. Dankzij slimme platforms en AI is het vinden of verkopen van tweedehands producten een stuk eenvoudiger geworden. Of het nu gaat om kleding, elektronica of een uniek vintage item: alles is tegenwoordig met een paar klikken te vinden of te koop aangeboden. Het gemak waarmee je tweedehands kunt shoppen, haalt de drempel of de frustratie die moeite doen veroorzaakt weg.
De schatzoekervaring en het geluk van hergebruik
Wat het extra aantrekkelijk maakt, is de schatzoekervaring. Bijna de helft (44%) van de Nederlanders vindt het leuk om te zoeken naar een goed tweedehands item. Het onverwachte, het unieke, het gevoel van een goede vondst – dat geeft voldoening.
Heel verklaarbaar, volgens Van der Leest: “Hier komt een fenomeen om de hoek wat we de ‘moeiteparadox’ noemen. Enerzijds willen we energie besparen, maar als we dan wel moeite hebben gedaan voor een item, dan waarderen we dat zoveel meer.” En dit effect kan groeien. “Misschien moest je voor dat specifieke item een stukje rijden, een aanhangwagen lenen of het nog een likje verf geven. Grote kans dat dit daardoor een van je meest gekoesterde spullen wordt.”
Daarnaast speelt ook schaarste een rol in hoe we tweedehands goederen waarderen. “Het feit dat er geen schappen van vol liggen, maar dat je kan kiezen voor een uniek item, maakt het ook interessant. Dat er maar één van is, en niemand anders het heeft, dat maakt een item super kostbaar.”
Meer dan prijs en milieu: het plezier telt ook
Voor veel mensen blijft de portemonnee een belangrijke drijfveer om tweedehands te shoppen (71%), net als het milieu (46%). Maar ook het plezier van het zoeken, het avontuur en het vinden van een uniek item speelt een grote rol. Tweedehands winkelen is daarmee niet langer alleen een rationele keuze, maar ook een bron van positieve energie. Een echte win-win!
*Onderzoek in opdracht van Marktplaats uitgevoerd door onderzoeksbureau iVOX tussen 30 april 2025 en 17 mei 2025 bij 2000 Nederlanders representatief op geslacht, leeftijd en diploma.
